Gryzonia należy do najbardziej urokliwych zakątków Szwajcarii. Szczególnie południowa część tego kantonu – Dolina Engadyna – jest bardzo chętnie odwiedzana przez turystów z całego świata. Zwłaszcza zimą, w sezonie narciarskim, ale również latem jest tu wiele ciekawych rzeczy do zrobienia. Znajduje się tutaj światowej sławy kurort – St. Moritz, wiele ciekawych tras hikingowych i rowerowych i punkty widokowe, z zapierającymi dech w piersiach panoramami. Niesamowitą przygodą będzie również przejażdżka Glacier Express Kolei Retyckich.
Kanton Gryzonia z Doliną Engadyna
Gryzonia jest największym szwajcarskim kantonem położonym w Alpach, graniczącym z Włochami, Austrią i Liechtensteinem. Charakteryzuje się dużą różnorodnością kulturową. Świadczy o tym m.in. używanie przez mieszkańców trzech języków:niemieckiego, włoskiego i retoromańskiego (romansz). Szczególnie ten ostatni jest ciekawym zjawiskiem etnicznym – posługuje się nim jedynie około 36 tys. ludzi – mieszkańców Gryzonii. Stolicą Gryzonii jest Chur –najstarsze miasto w całej Szwajcarii. Najważniejsze miejsca do odwiedzenia w nim, to katedra z XII wieku i Muzeum Retyckie. Inne ważne miasta w regionie to: Davos, St. Moritz i Scuol. W Gryzonii rozpoczyna swój bieg Ren.
Przez region przepływa również rzeka Inn, będąca dopływem Dunaju. W południowej części kantonu tworzy Dolinę Engadyna (Engadine). Dolina składa się z dwóch głównych części: Górnej Engadyny ze słynnym St. Moritz i Dolnej Engadyny z miastem Scuol. W skład tego regionu wchodzi również kilka dolin bocznych: Val Müstair (położona nad Przełęczą Fuorn – obejmuje sporą część Szwajcarskiego Parku Narodowego), a także Val Bregaglia i Val Poschiavo (dwie włoskojęzyczne doliny połączoneprzełęczami Maloja i Bernina z doliną główną). Obszar ten stanowi część Alp Retyckich, z najwyższym szczytem – Piz Bernina o wysokości 4049 m n.p.m. Krajobraz doliny urozmaicają malowniczo położone jeziora.
St. Moritz
St. Moritz to słynny na całym świecie, elegancki i ekskluzywny kurort, w którym panuje kosmopolityczna atmosfera. St. Moritz leży na południowym, słonecznym zboczu, z którego rozpościerają się przepiękne widoki na Dolinę Engadyny i na szczyty Alp przekraczające 3000 m n.p.m. Większość mieszkańców miasta jest niemieckojęzyczna, lecz zamieszkuje tu również znaczna populacja włoska, co ma związek ze na bliskością włoskiej granicy. W mieście dwukrotnie – w latach 1928 i 1948 – odbyłysię Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Organizowane są tu także zawody pucharów świata w bobslejach i narciarstwie. St. Moritz słynie również jako miejsce, w którym w 1878 roku po raz poierwszy w Szwajcarii pojawiło się elektryczne oświetlenie, a w 1892 roku uruchomiono pierwszy elektryczny tramwaj w kraju.
Miejscowość przyciąga przede wszystkim miłośników sportów zimowych, ale w lecie również oferuje wiele atrakcji. Słońce świeci tu przez 320 dni w ciągu w roku. . Urok ten odkryli ponad wiek temu Brytyjczycy, dla których miejsce to stanowiło ucieczkę z deszczowych wysp.
W sezonie zimowym St. Moritz oferuje takie aktywności sportowe, jak:
- narciarstwo,
- snowboarding,
- wyścigi konne na lodzie,
- polo na lodzie,
- wyścigi chartów na lodzie,
- krykiet na lodzie,
- jazda na łyżwach (przez cały rok),
- hokej na lodzie,
- maraton dla 12 tys. narciarzy.
W sezonie letnim St. Moritz stanowi natomiast bazę wypadową dla takich aktywności, jak:
- piesze wycieczki,
- wspinaczka,
- hiking na trasach o różnym stopniu trudności,
- jazda na rowerze,
- spływy kajakowe,
- żeglarstwo,
- windsurfing,
- wędkarstwo.
Trzy ostatnie aktywności umożliwia pobliskie jezioro Silersee.
Potresina
Około 7 km od St. Moritz leży Pontresina. To malownicza wioska doliny Engadyna z domami z XVII i XVIII wieku oraz stylowymi hotelami z okresu Belle Epoque. Większość budynków pokrywa tradycyjna dekoracja ścienna – Sgraffito. Przy głównej ulicy znajdują się butiki, sklepy alpinistyczne, restauracje, kompleks basenów Bellavita i SPA oraz centrum konferencyjno-kulturalne. Potresina to miejsce znacznie bliższe naturze od komercyjnego St. Moritz. Wioska położona jest w słonecznym miejscu przy samej przełęczy Bernina. W okolicy rosną lasy sosnowe, znajdują się Muottas Muragl, Mt. Diavolezza oraz lodowce Morteratsch i Roseg . To też idelane miejsce startu szlaków turystycznych i tras biegowych.
Jak dotrzeć do St. Moritz i Potresiny z Zurychu?
Aby dotrzeć do południowej Gryzonii najlepiej udać się najpierw do Zurychu. Do St. Moritz i Potresiny docierają Koleje Retyckie (Rhätische – Bahn RhB). Z Zurychu (i innych szwajcarskich miast) dojeżdżają pociągi do Chur i Landquart. Stąd prowadzą trzy linie kolejowe:
- z Chur przez Rhäzüns do Samedan i Moritz (przez linię Albula, która jest wpisana na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO),
- z Landquart przez Klosters do Samedan i Moritz,
- z Disentis, Chur i Landquart przez Klosters do Scuol.
Do południowej Gryzonii dotrzeć można także Kolejami Retyckimi z Tirano we Włoszech. Prowadzi tu linia przez włoskojęzyczny region Bernina do Pontresina i St. Moritz. Ten pociąg jedzie wzdłuż linii Bernina, która również została wpisana na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO.
Jak się poruszać po regionie?
Oprócz wyżej wymienionych linii kolejowych łączących region z zewnętrznymi miejscowościami, wzdłuż większej części doliny Engadyny biegnie linia kolejowa RhB, łącząca Pontresinę ze Scuol. Obsługuje wszystkie większe miasta i wsie w regionie. Nawet do najmniejszych wiosek w dolinie można bez problemu dotrzeć żółtymi autobusami Postal Car. Linie autobusowe są dobrze skoordynowane między sobą oraz z rozkładami jazdy pociągów.
Letni pobyt na dwie lub więcej nocy w hotelach w St. Moritz i Pontresina uprawnia do skorzystania z karty Engadin Inclusive Card, która umożliwia darmowe przejazdy kilkoma kolejkami linowymi i krzesełkowymi, a także pociągami i komunikacją miejską w regionie:
- kolejką linową St. Moritz – Chantarella – Corviglia,
- kolejką linową Corviglia – Piz Nair,
- kolejką linową St. Moritz – Signal,
- wyciągiem krzesełkowym Suvretta – Randolins,
- wyciągiem krzesełkowym Pontresina – Languard,
- kolejką linową Pontresina – Diavolezza,
- kolejką gondolową Celerina – Marguns,
- kolejką linową Silvaplana – Corvatsch,
- kolejką linową Sils – Furtschellas,
- kolejką linową Muottas Muragl,
- autobusami Engadin Bus i Moritz,
- drugą klasą lokalnymi trasami Kolei Retyckich, takich jak Moritz – Alp Grüm i Pontresina – Samedan.
Karta jest ważna od maja do października.
Uwielbiasz podróże?
Chcesz zacząć zarabiać na swojej pasji do podróżowania i przekuć ją w życie i pracę marzeń?
Biblia Blogera i twórcy online to największe kompendium wiedzy na polskim rynku, które konkretnie i bez owijania w bawełnę pokaże Ci, jak krok po kroku sprawić, abyś podróżował po całym świecie i żeby jeszcze Ci za to płacili. Znajdziesz w niej moje sześcioletnie know-how i wszystkie strategie, dzięki którym zbudowałam markę Travel and Keep Fit i stworzyłam wokół podróży milionowy biznes.
Kiedy najlepiej odwiedzić Gryzonię?
Gryzonia ma wiele do zaoferowania zarówno zimą, jak i latem. Najlepsze warunki dla sportów zimowych w Gryzonii panują od grudnia do początku kwietnia. Sezon letni trwa tu od połowy czerwca do połowy października.
Gdzie zatrzymać się w Gryzonii? – polecane hotele w Pontresinie
Podczas pobytu w Gryzonii, na swoją bazę wybrałam Pontresinę. Jest bardziej kameralna, niż St. Moritz, który jest dużym kurortem. Dodatkowo jej położenie sprawia, że jest bardzo dobrym punktem startowym do wszelkich hików po okolicy.
Podczas pobytu przetestowałam dwa hotele. Dwie pierwsze noce spędziłam w Hotelu Saratz. To bardzo ładny i elegancki hotel, ale jego najmocniejszym punktem jest piękny taras z widokiem na okolicę.
Trzy ostatnie noce spędziłam w fenomenalnym Grand Hotelu Kronenhof. To miejsce to prawdziwa hotelowa perełka! Architektura hotelu czyni go jednym z najwspanialszych obiektów w Alpach. Zabytkowy budynek z 1848 roku, eleganckie, wypełnione światłem apartamenty i jedno z najlepszych spa w Szwajcarii, a to wszystko w świetnej lokalizacji, w samym sercu Alp Szwajcarskich. Taka mieszanka magii dawnych czasów, nowoczesnego komfortu i pięknego świata przyrody dookoła jest tym, co czyni Grand Hotel Kronenhof tak wyjątkowym i niepowtarzalnym. Koniecznie przeczytajcie wpis o moim pobycie w tym miejscu: Grand Hotel Kronenhof – XIX wieczny luksus i weekend jogowy z widokiem na Alpy
Lato w Południowej Gryzonii – co koniecznie zrobić?
Hiking
Największymi atrakcjami Gryzonii w sezonie letnim są wędrówki szlakami górskimi. Najciekawsze hiki w okolicach St. Moritz i Pontresiny to:
Trasa przez lasy wokół St. Moritz – rozpoczyna się i kończy przy przystanku autobusowym Moritz Bad, Post, prowadzi przez lasy okalające St. Moritz na długości 13 km, wędrówka trwa 3 godz. 20 min Jest to łatwy szlak prowadzący wzdłuż rzeki Inn, jezior wrzosowiskowych: Lej Marsch, Lej Nair, obok olimpijskiej skoczni narciarskiej.
Trasa na Piz Languard – dosyć trudny szlak ze stromą wspinaczką na szczyt Piz Languard. Na górnym etapie wędrówki ukazują się zapierające dech w piersiach widoki na szczyty górskie, trasa w obie strony to 8 km.
Trasa na lodowiec Morteratsch i schronisko Boval – na szlaku widok na lodowiec w Dolinę Morteratsch, masywy Piz Palu i Bernina oraz lodowce Morteratsch i Pers, trasa wynosi 11,5–12,9 km w zależności od wariantu.
Trasa z Muottas Muragl do Alp Languard – szlak w zależności od wariantu na długości 6,4–9,7 km w jedną stronę prowadzi na wysoki szczyt górujący nad dolinami Roseg, Morteratsch i Górnej Engadyny. Dłuższa trasa prowadzi wysokimi trawersami pod zboczami pomiędzy Piz Muragl i Piz Languard,
Trasa Segantini Hut – krótki szlak o długości 6,3 km w obie strony, prowadzi wysoko nad Pontresiną, można podziwiać widoki z dużej wysokości na szczyty górujące nad Val Roseg i Górną Doliną Engadyna.
Trasa z Lej Sgrischus do Piz Chuern – długość 9-10,6 km w obie strony, prowadzi przez Alpy Munt, obok pięknego jeziora Sgrischus, a następnie wspina się na panoramiczny widok na szczyt Piz Chuern z widokiem na masyw Coravatsch i wysokie szczyty górujące nad dolinami Fex, Fedoz i Górną Engadyną.
Trasa z Julier Pass do Fuorcla i z Grevasalvas do Maloja – w zależności od wariantu długość 7,3–11,8 km w jedną stronę Wędrówka przez urwiste pasmo między przełęczą Julier a Jeziorami Górnej Doliny Engadyna. Na szlaku znajdują się dwa jeziora, panoramiczna przełęcz i piękne widoki na Alpy Albula i Bernina.
Trasa z Alp Languard do Fuorcla Pischa – długość 9,4 km w jedną stronę. Jest to malownicza wędrówka do Fuorcla Pischa, wysokiej przełęczy przy dolinie Val Languard. Na trasie są wspaniałe widoki na pokryty lodowcem masyw Bernina, Piz Languard i surową skalistą kotlinę ze stawami poniżej przełęczy Pischa,
Szlak jezior z Silvaplana do Maloja – w zależności od wariantu trasa o długości 4,6–11 km w jedną stronę, prowadzi nad wschodnimi brzegami jeziora Silvaplana (Silvaplanersee) i jeziora Segl (Silsersee) z pięknymi widokami na jeziora i wysokie szczyty górujące nad Górną Doliną Engadyna.
Trasa z Fuorcla Surlej do Pontresina przez Coaz Hut – malownicza wędrówka z panoramicznym widokiem na Piz Bernina i Roseg, w dalszej części ze wspaniałymi widokami na pasmo Beniny, na trasie schronisko Coaz pośród lodowców, w zależności od wariantu trasa wynosi 4,8–20 km w jedną stronę. Przeczytajcie więcej o tym hiku tutaj: Najpiękniejszy hike w okolicy St. Moritz – od Fuorcla Surlej do Pontresiny
Trasy rowerowe
Południowa Gryzonia to w lecie idealne miejsce dla miłośników jazdy na rowerze. Najciekawsze trasy rowerowe w tym regionie to:
Alpine Bike Route (Odcinek 3/16) – przez Alpy prowadzi trasa rowerowa Alpine Bike Route, a jej trzeci odcinek przebiega z Livigno do Moritz. Trasa dla rowerów górskich biegnie równolegle do głównej szosy i ma długość 50 km. Zdobyła ona uznanie International Mountain Bike Association, które umieściło ją na swojej liście epickich tras. Największe wrażenie robią widoki w części zjazdowej do Morteratsch (jest to część trasy wielokrotnie nagradzana). Podróż kończy się przepięknymi widokami St. Moritz, natomiast jadąc w przeciwnym kierunku można podziwiać pasmo Bernina.
Trans-Altarezia Bike Route (Odcinek 4/5) – prowadzi z Arnoga u podnóża Pass da Val Viola do Poschiavo i liczy 44 km. Początek szlaku biegnie pod górę, a część zjazdowa mija jedno z najpiękniejszych jezior Szwajcarii – Lagh da Viola. W sporej części trasa prowadzi przez lasy, a za jeziorem Lagh da Saoseo rozpoczynają się zabudowania Poschiavo.
The Suvretta Loop (Pętla Survetty) – trasa o długości 34 km rozpoczyna się w pobliżu stacji kolejowej Celerina. Jej najciekawszymi odcinkami są ponad pięciokilometrowy zjazd przez Suvretta da Samedan i przejazd przez dolinę Val Bever. Ze szlaku można podziwiać jeziora Górnej Doliny Engadyna i pasmo Bernina.
Albula Trail – krótka trasa zjazdowa o długości 8,6 km i różnicy wysokości 625 m prowadzi przez przełęcz Albula i rozpoczyna się na wysokości 2315 m n.p.m. Podczas przejażdżki cały czas można podziwiać spektakularne widoki Alp.
Bernina Express – trasa o długości 38 km swoją nazwę bierze od legendarnego pociągu Kolei Retyckich jadącego do Przełęczy Berninapass. Nie mniejsze wrażenie robi trasa dla rowerów górskich rozpoczynająca się w Samedan, obok lodowców pasma Bernina. Prowadzi ona przez długie, łagodnie wznoszące się odcinki, na przemian z dwoma stromymi, ale krótkimi podjazdami do Przełęczy Berninapass na wysokości 2200 m n.p.m. Dalej trasa zjeżdża w dół do Poschiavo. International Mountain Bike Association umieściło Bernina Express na liście epickich tras.
Helikopter – Scenic Flight
Ciekawym sposobem na poznawanie piękna Alp Retyckich i Doliny Engadyny jest podziwianie ich z lotu ptaka. Szeroka gamę lotów turystycznych helikopterem oferuje HeliBernina. Do wyboru mamy trzy standardowe trasy lotów Scenic Flight:
- lot widokowy Lodowce Bernina – 15 min.,
- lot widokowy Standard Bernina – 20 min.,
- lot widokowy Bernina-Bergell – 30 min.
W przypadku grup istnieje możliwość dopasowania lotu do własnych oczekiwań. W ofercie dostępne są także loty widokowe trwające 40 min., 45 min., lub 60 min., loty na życzenie, kulinarne loty i wiele innych opcji.
Więcej o tym doświadczeniu przeczytacie tutaj: Lot helikopterem nad lodowcami i górami Engadine w Szwajcarii
Punkty widokowe Diavolezza, Piz Nair, Corvatsch
Podczas pobytu w Alpach nie można oczywiście nie zatrzymać się na jednym z wielu punktów widokowych. Najpiękniejsze panoramy rozciągają się z:
Diavolezza – czyli po włosku Diablica, góra o wysokości 2978 m n.p.m. w bezpośrednim sąsiedztwie Masywu Bernina. Na jej szczycie znajduje się schronisko turystyczno-narciarskie Diavolezza Hut z pięknym punktem widokowym na szczyty i doliny Alp Retyckich. Można tu dotrzeć kolejką linową z dolnej stacji na wysokości 2093 m n.p.m. w pobliżu Berninabahn– przystanku kolei łączącej Sankt Moritz i Tirano. Więcej przeczytajcie tutaj: Diavolezza – najlepszy punkt widokowy na lodowce w szwajcarskiej Gryzonii
Corvatsch – platforma widokowa leży na wysokości 3303 m n.p.m., można do niej dotrzeć kolejką linową. Podróż zajmuje około 20 minut, z jedną przesiadką na środkowej stacji Murtèl. Na górnej i środkowej stacji kolejki są restauracje. Natomiast wspinaczka trwa około 3 godzin. Z platformy widokowej rozpościera się panorama na szczyty, w tym pobliski Corvatsch (platforma oddalona jest o około kilometr od właściwego szczytu góry), Piz Bernina, jeziora Górnej Doliny Engadyna i wiele alpejskich szczytów kantonu Gryzonii
Piz Nair – punkt widokowy w Masywie Suvretta. Dojeżdża do niego kolejka linowa z Corviglia, do której z kolei prowadzą dwie kolejki linowo-szynowe z St. Moriz. Z góry Piz Nair, o bardzo stromych zboczach, roztacza się widok na Górną Dolinę Engadyna i jezioro Lej Suvretta oraz szczyty Alp Retyckich. Zjazd ze stromych zboczy góry upodobali sobie miłośnicy downhillu. Co więcej, można tu spędzić noc w gondoli z widokiem na ośnieżone szczyty. Koniecznie przeczytajcie o tym tutaj: Milion Stars Hotels – spanie w gondoli Tiny House Gondel na 3000 m n.p.m. w Szwajcarii
Przełęcz Berninapass
Berninapass to alpejska przełęcz położona na wysokości 2328 m n.p.m., po wschodniej stronie szczytu Piz Bernina. Prowadzi tu droga nr 27 z St. Moritz oraz najwyżej położona w Europie kolej zębata. To jeden z obowiązkowych punktów na turystycznej mapie Gryzonii. Przełęcz łączy miejscowość Poschiavo w dystrykcie Bernina na południu z Samedan w dystrykcie Maloja na północy. Znajdują się tu malownicze jeziora Lago Bianco, Lej Nair i Lej Pitschen.
Glacier Express
Słynny Glacier Express, czyli Ekspres Lodowcowy to pospieszny pociąg Kolei Retyckich, który łączy kurorty alpejskie – Zermatt i St. Moritz. Na malowniczej trasie, liczącej 270 km o przewyższeniu 2500 m, pośród dolin, przełęczy, grani i zboczy górskich pociągi mijają 91 tuneli i 291 mostów. W każdym składzie Glacier Express znajduje się wagon restauracyjny, wagony panoramiczne klasy 1 i 2, a jedna para pociągu posiada także w swoim składzie wagon panoramiczny ekskluzywnej klasy Excellence. Czas przejazdu całej trasy wynosi około 8 godzin, co sprawia, że Glacier Express jest nazywany „najwolniejszym pociągiem pospiesznym świata”.
*** do Szwajcarii pojechałam w ramach współpracy ze Switzerland Tourism Board, które wsparło mnie we wszystkich moich szalonych, podróżniczych pomysłach.
Poprzedni wpis
